آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، از شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار در تاریخ معاصر این کشور به‌شمار می‌رود. برای ادامه مطلب با مجله خبری پاری سن ژرمن همراه باشید.
| نام | آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای |
|---|---|
| تولد | ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ |
| محل تولد | مشهد، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| سمت فعلی | رهبر جمهوری اسلامی ایران |
| تعداد فرزندان | ۶ |
زندگینامه سید علی خامنه‌ای
دوران کودکی سید علی خامنه‌ای در خانواده‌ای مذهبی و ساده‌زیست در مشهد سپری شد. او در یکی از محله‌های فقیرنشین شهر، در خانه‌ای کوچک با یک اتاق و یک زیرزمین زندگی می‌کرد. در حدود پنج سالگی، با کمک ارادتمندان خانواده، خانه‌شان گسترش یافت و به سه اتاق تبدیل شد.
از چهار سالگی به همراه برادرش سید محمد در مکتب‌خانه‌ای قرآنی مشغول به تحصیل شد. دوره دبستان را در مدرسه «دارالتعلیم دیانتی» گذراند و هم‌زمان قرائت و تجوید قرآن را نزد قاریان محلی فرا گرفت.
سید علی خامنه‌ای زندگینامه
وی کتاب معالم الاصول را نزد سید حسینی سیستانی آموخت و شرح لمعه و دیگر متون فقهی را نزد پدر و شیخ هاشم قزوینی فرا گرفت. در سال ۱۳۳۴ در درس خارج فقه آیت‌الله میلانی حاضر شد و یک سال بعد برای تحصیل به نجف رفت. در نجف از درس استادانی چون سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی بهره برد، اما به‌دلیل مخالفت پدر، به مشهد بازگشت.
در همان سال، اجازه روایت از آیت‌الله میلانی دریافت کرد. در سال ۱۳۳۷ به قم رفت، در مدرسه حجتیه اقامت گزید و در دروس آیت‌الله بروجردی و امام خمینی شرکت کرد. پنج سال اقامت در قم را با تدریس و مطالعه همراه کرد.
در سال ۱۳۴۳، پس از نابینا شدن پدر، به مشهد بازگشت و تا سال ۱۳۴۹ در درس آیت‌الله میلانی شرکت نمود.
خانواده سید علی خامنه‌ای
-
پدر: سید جواد خامنه‌ای، روحانی و مجتهدی آذربایجانی‌تبار با زندگی‌ای ساده و زاهدانه.
-
مادر: خدیجه میردامادی، بانویی مذهبی و متعهد از خانواده‌ای اهل نجف و یزد.
پدر خانواده منبع اصلی درآمد بود، که البته بسیار محدود و در حد امرارمعاش روزانه بود. آیت‌الله خامنه‌ای بارها در گفت‌وگوهای خود به شرایط دشوار دوران کودکی‌اش اشاره کرده است:
“کودکی ما با رنج و زحمت گذشت. گاهی شب‌ها شام نداشتیم… من لباس‌های وصله‌دار می‌پوشیدم.”
سید علی خامنه‌ای و پدرش
آموزش‌های ابتدایی دینی سید علی خامنه‌ای از خانه و با راهنمایی پدرش آغاز شد. سید جواد خامنه‌ای اولین آموزگار قرآن او بود. هم‌زمان با تحصیل در کلاس پنجم دبستان، مقدمات حوزه را در مدرسه سلیمان‌خان مشهد فرا گرفت و بخشی از دروس را نزد پدرش خواند.
این دوران با حضور نواب صفوی در مشهد هم‌زمان بود و دیدار با او تأثیر زیادی بر بینش سیاسی سید علی خامنه‌ای گذاشت. او دوره سطح را در مدرسه نواب گذراند و تا سال دوم دبیرستان به‌صورت هم‌زمان به تحصیل حوزوی و کلاسیک ادامه داد.
بیوگرافی سید علی خامنه ای
آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی و مذهبی ایران در دوران معاصر به شمار می‌آید.
او از سال ۱۳۶۸ تاکنون به‌عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران ایفای نقش می‌کند و دومین شخصی است که در تاریخ کشور به این جایگاه رسیده است.
پیشینه‌ای از فعالیت‌های انقلابی، دوران ریاست‌جمهوری، مشارکت در عرصه‌های علمی و فرهنگی، و نفوذ چشمگیر در سطوح داخلی و بین‌المللی، جایگاه وی را در تحولات ایران و منطقه به‌گونه‌ای خاص و مؤثر رقم زده است.
سید علی خامنه ای کیست
نام کامل : سید علی حسینی خامنه‌ای
متولد : ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ (۱۹ آوریل ۱۹۳۹)
محل تولد : مشهد، ایران
نقش فعلی: رهبر جمهوری اسلامی ایران
سید علی خامنه‌ای چه کسی هست
سید علی حسینی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ (۱۹ آوریل ۱۹۳۹ میلادی) در شهر مشهد متولد شد. او یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های سیاسی و مذهبی معاصر ایران به‌شمار می‌رود. وی پس از درگذشت امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۸، به‌عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد و تاکنون این مسئولیت را بر عهده دارد.
پدر او، سید جواد خامنه‌ای، از علمای دینی و از مهاجران آذری‌تبار به مشهد بود که به زهد، ساده‌زیستی و جایگاه معنوی شناخته می‌شد. مادرش نیز زنی مذهبی، متدین و مورد احترام در میان خانواده‌های دینی مشهد بود. خانواده خامنه‌ای با وجود جایگاه علمی و معنوی، زندگی ساده و نسبتاً متوسطی داشتند و همواره به ارزش‌های دینی و فرهنگی پایبند بودند.
ملیت سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای ایرانی است. او در کشور ایران، شهر مشهد زاده شد و بخش عمده‌ای از زندگی، تحصیل و فعالیت‌های علمی و سیاسی خود را در داخل ایران گذرانده است. تحصیلات دینی خود را در حوزه‌های علمیه مشهد و قم ادامه داد و نزد استادان برجسته‌ای مانند امام خمینی (ره) تعلیم دید.
اصالت سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای دارای اصالتی آمیخته از آذری و یزدی است. پدرش از ترک‌تباران آذری‌الاصل و مادرش اصالتی یزدی و فارسی‌زبان داشت. او از سادات حسینی است و نسبش به امام سجاد (علیه‌السلام) می‌رسد. خاندان خامنه‌ای طی نسل‌ها در زمره علمای دین قرار داشته‌اند و نقش فعالی در گسترش معارف اسلامی و فعالیت‌های فرهنگی ایفا کرده‌اند.
مذهب سید علی خامنه ای
مذهب: شیعه دوازده امامی
عنوان مذهبی سید علی خامنه ای
عنوان مذهبی: آیت‌الله العظمی
حزب سیاسی سید علی خامنه ای
حزب جمهوری اسلامی (۱۳۶۶–۱۳۵۷)
جامعه روحانیت مبارز (۱۳۶۸–۱۳۵۶)
سن سید علی خامنه ای
سید علی خامنه‌ای متولد 29 فروردین 1318 (برابر با 19 آوریل 1939) است. در حال حاضر او 91 ساله است.
سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای از چهره‌های اثرگذار در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. او نقش برجسته‌ای در پیروزی انقلاب اسلامی، دوران دفاع مقدس، شکل‌گیری ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و هدایت فکری کشور داشته است. آشنایی با زندگی، دیدگاه‌ها و سیاست‌های او، برای درک تحولات چند دهه اخیر ایران اهمیت بسزایی دارد.
تحصیلات آیت‌الله خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای تحصیلات خود را در حوزه علمیه آغاز کرد. او از سن ۱۱ سالگی در شهر مشهد به تحصیل علوم دینی پرداخت و دروس مقدماتی و سطح حوزه را نزد استادانی چون پدرش سید جواد خامنه‌ای، شیخ هاشم قزوینی و آیت‌الله سید محمدهادی میلانی فرا گرفت.
تحصیلات سید علی خامنه‌ای
-
مکان تحصیل: حوزه علمیه قم (۱۳۳۷–۱۳۴۳)
-
تحصیل کوتاه‌مدت: حوزه علمیه نجف (۱۳۳۶–۱۳۳۷)
تحصیلات حوزوی سید علی خامنه‌ای
در حدود سال ۱۳۳۶ شمسی (۱۹۵۷ میلادی)، سید علی خامنه‌ای به حوزه علمیه قم رفت و از محضر استادان برجسته‌ای چون آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی بهره‌مند شد. پس از بازگشت به مشهد در سال ۱۳۴۳، به تدریس، پژوهش و فعالیت‌های سیاسی پرداخت.
او هرگز تحصیلات رسمی دانشگاهی نداشت، اما در زبان‌های عربی، انگلیسی و اردو مهارت دارد و علاقه‌مندی‌اش به شعر و ادبیات، بخشی از شخصیت فرهنگی او را شکل داده است.
در ساختار حوزوی، عنوان «آیت‌الله» را دارد و پس از درگذشت آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله اراکی، برخی نهادهای رسمی جمهوری اسلامی، ایشان را به‌عنوان مرجع تقلید معرفی کردند.
زندگینامه سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای فعالیت سیاسی خود را در بستری مذهبی و انقلابی آغاز کرد. خانواده او دارای پیشینه دینی و سیاسی بود و همین زمینه، تأثیر زیادی در شکل‌گیری اندیشه‌های او داشت. سه واقعه مهم در دوران جوانی مسیر زندگی او را به‌سوی سیاست و مبارزه با حکومت پهلوی سوق داد: اصلاحات شاه، نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر محمد مصدق، و آشنایی با جنبش نواب صفوی.
زندگی سید علی خامنه‌ای
اولین برخورد جدی او با سیاست، در سال ۱۳۳۱ و در جریان دیدار با نواب صفوی، رهبر فدائیان اسلام، شکل گرفت. این دیدار تأثیری عمیق بر روحیه انقلابی او گذاشت و او را به مبارزه علیه ظلم و استبداد سوق داد.
در سال ۱۳۳۶، با امام خمینی (ره) دیدار کرد و از همان زمان خود را شاگرد فکری و سیاسی ایشان می‌دانست. در سال ۱۳۴۱، هم‌زمان با آغاز نهضت امام خمینی، به همراه برادرش مأمور رساندن پیام‌های امام به مردم مشهد شد و نقشی محوری در تبلیغ و اطلاع‌رسانی به روحانیون و اقشار مذهبی ایفا کرد.
به دستور امام خمینی، خامنه‌ای مأمور روایت‌گری حادثه حمله به مدرسه فیضیه قم و انعکاس سرکوب روحانیون توسط رژیم پهلوی شد. از آن زمان، به‌عنوان یکی از چهره‌های فعال انقلابی در مشهد شناخته می‌شد.
سید علی خامنه‌ای زندگینامه
پدر سید علی خامنه‌ای، آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، از علمای آذری‌تبار و زاده شهر نجف بود. پدربزرگش، سید حسین خامنه‌ای، نیز فقیهی برجسته و امام جماعت مسجد جامع تبریز بود. خانواده‌اش از سادات حسینی بودند که نسبشان به امام سجاد (ع) می‌رسید.
سید جواد پس از تحصیل در حوزه علمیه نجف، به مشهد مهاجرت کرد و در مساجد بازار و گوهرشاد به امامت جماعت و فعالیت دینی مشغول شد. او فردی زاهد، ساده‌زیست و مورد احترام در میان مردم و علما بود.
سید علی خامنه‌ای بیوگرافی
سید علی خامنه‌ای در خانواده‌ای پرجمعیت متولد شد. ازدواج اول پدرش منجر به تولد سه دختر شد که در کودکی درگذشتند. از ازدواج دوم با خدیجه میردامادی، چهار پسر و یک دختر متولد شدند.
برادران او، سید محمد و سید هادی خامنه‌ای، هر دو روحانی و فعال سیاسی بودند. سید محمد در دوران پس از انقلاب، در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس شورای اسلامی حضور داشت و در یک حمله تروریستی زخمی شد اما جان سالم به در برد.
خواهر او، بدری سادات خامنه‌ای، همسر علی تهرانی است. در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱، سید علی خامنه‌ای در بیانیه‌ای رسمی از مواضع سیاسی او اعلام برائت کرد.
برادر دیگرش، سید حسن خامنه‌ای، تنها عضو غیرروحانی خانواده است و در وزارت نفت فعالیت داشته است.
زندگی شخصی سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای زندگی‌ای ساده و بی‌پیرایه دارد. او از جوانی به شعر، ادبیات فارسی و عربی، و موسیقی سنتی ایرانی علاقه‌مند بوده و در مجالس فرهنگی شرکت می‌کرده است. همواره از نمایش زندگی شخصی در رسانه‌ها پرهیز داشته و خانواده‌اش نیز کمتر در انظار عمومی ظاهر می‌شوند.
همسر سید علی خامنه‌ای
در اوایل پاییز ۱۳۴۳ شمسی، سید علی خامنه‌ای با منصوره خجسته باقرزاده ازدواج کرد. همسر او در خانواده‌ای مذهبی و بازاری در مشهد پرورش یافته و گرچه فعالیت سیاسی رسمی نداشته، اما در دیدار با خانواده‌های شهدا و مراسم مذهبی حضور فعالی داشته است.
با وجود جایگاه اجتماعی همسر رهبری، تاکنون هیچ تصویر رسمی یا رسانه‌ای از او منتشر نشده و همواره زندگی‌ای دور از توجهات عمومی را دنبال کرده است.
فرزندان سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای دارای شش فرزند است: چهار پسر و دو دختر. نام دختران او بشری و هدی است و پسرانش مصطفی، مجتبی، مسعود (محسن) و میثم نام دارند.
فرزندان او در مجموع کمتر در انظار عمومی ظاهر می‌شوند. خامنه‌ای بارها تأکید کرده که اجازه فعالیت اقتصادی و دولتی را به فرزندانش نداده است تا از هرگونه شائبه فساد یا رانت‌خواری دور باشند.
بچه‌های سید علی خامنه‌ای
فرزندان پسر او مسیرهای متفاوتی را دنبال کرده‌اند، اما اغلب در حوزه‌های فرهنگی، دینی یا تحقیقاتی فعالیت دارند. برخی، به‌ویژه سید مجتبی خامنه‌ای، نقش پررنگ‌تری در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور دارند.
پسران سید علی خامنه‌ای
۱. مصطفی خامنه‌ای
-
متولد دهه ۱۳۴۰ شمسی
-
روحانی و استاد در حوزه علمیه قم
-
شخصیتی آرام و کم‌حاشیه
-
گفته می‌شود بیشترین شباهت فکری و رفتاری را به پدر دارد
-
فعال در زمینه‌های دینی و فرهنگی
۲. مجتبی خامنه‌ای
-
متولد حدود ۱۳۴۸
-
روحانی با نفوذ سیاسی بیشتر نسبت به سایر برادران
-
در دوران جنگ ایران و عراق در جبهه‌ها حضور داشت
-
همسر او، دختر غلامعلی حداد عادل، از چهره‌های برجسته اصولگراست
-
از او به‌عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی برای جانشینی پدر نام برده می‌شود
۳. میثم خامنه‌ای
-
پژوهشگر حوزه علوم انسانی
-
چهره‌ای آکادمیک و کم‌حاشیه
-
کمتر در فعالیت‌های سیاسی حضور دارد و بیشتر به تحقیقات فرهنگی مشغول است
۴. مسعود (محسن) خامنه‌ای
-
فعالیت رسمی سیاسی یا رسانه‌ای ندارد
-
در حوزه حفظ و مستندسازی خاطرات پدر فعال است
-
مدیریت سایت رسمی رهبر انقلاب را نیز بر عهده دارد
خانه سید علی خامنه‌ای
رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، در مجموعه‌ای موسوم به “بیت رهبری” در مرکز شهر تهران اقامت دارد. این محل، هم محل سکونت و هم دفتر کار او محسوب می‌شود.
این مجموعه در منطقه‌ای بین خیابان‌های پاستور، فلسطین، آذربایجان و ایران واقع شده و از لحاظ معماری بسیار ساده و بی‌پیرایه طراحی شده است. محل، تحت حفاظت شدید سپاه حفاظت ولی‌امر قرار دارد و دسترسی عمومی به آن محدود است.
خانه سید علی خامنه‌ای در پاستور
پیش از انتخاب به عنوان رهبر در سال ۱۳۶۸ شمسی، خامنه‌ای در یکی از خانه‌های باغ‌دار خیابان پاستور زندگی می‌کرد. این خانه بعدها تخلیه شد و به مقر فعلی رهبری (بیت) منتقل گردید.
این مکان علاوه بر نقش سیاسی، محل برگزاری دیدارهای رسمی، دیدارهای مردمی و مراسم مذهبی نیز هست.
ثروت سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای بارها بر ساده‌زیستی خود تأکید کرده است. طبق گفته برخی مسئولان بیت رهبری، وی از نذورات مردمی زندگی می‌کند و هیچ حقوق ثابتی دریافت نمی‌کند.
با این حال، در گزارش‌هایی مانند گزارش خبرگزاری رویترز در سال ۲۰۱۳، ادعا شده که دارایی‌هایی به ارزش حدود ۹۵ میلیارد دلار تحت مدیریت وی قرار دارد. این دارایی‌ها عمدتاً از طریق ستاد اجرایی فرمان امام و نهادهایی مانند بنیاد مستضعفان مدیریت می‌شود.
منتقدان می‌گویند بسیاری از این اموال از مصادره دارایی‌های مردم و اقلیت‌های دینی به دست آمده و خواهان شفافیت مالی بیشتری از سوی دفتر رهبری شده‌اند. با این حال، منابع نزدیک به رهبر این گزارش‌ها را نادرست، مغرضانه و بی‌پایه می‌دانند.
شایعات در خصوص سید علی خامنه‌ای
در سال‌های اخیر، شایعات متعددی پیرامون سلامت جسمی آیت‌الله خامنه‌ای در فضای رسانه‌ای داخلی و بین‌المللی منتشر شده است. در سال ۲۰۱۰ میلادی، برخی رسانه‌ها ادعا کردند او به سرطان خون نادری مبتلاست.
با این حال، طی این سال‌ها او در بسیاری از برنامه‌های رسمی، دیدارهای مردمی، و سخنرانی‌ها شرکت کرده و همواره در مجامع عمومی فعال بوده است. منابع رسمی این شایعات را رد کرده و آن‌ها را بخشی از جنگ روانی رسانه‌های خارجی دانسته‌اند.
سید علی خامنه‌ای سرطان پروستات
در سال ۲۰۱۵، برخی رسانه‌ها، از جمله یک روزنامه خارجی، ادعا کردند که آیت‌الله خامنه‌ای به سرطان پروستات در مرحله چهارم مبتلا شده است و عمر او بیش از دو سال برآورد نمی‌شود. این ادعا هیچ‌گاه به‌صورت رسمی تأیید نشد و منابع داخلی آن را شایعه‌سازی رسانه‌ای دانستند.
وضعیت جسمانی سید علی خامنه‌ای
در شهریور ۱۳۹۳ (سپتامبر ۲۰۱۴)، وب‌سایت رسمی رهبر اعلام کرد که آیت‌الله خامنه‌ای تحت عمل جراحی پروستات قرار گرفته است.
علیرضا مرندی، پزشک معالج او، گفت این عمل ضروری بود و با رضایت شخصی رهبر انجام شد.
او در تاریخ ۲۴ شهریور از بیمارستان مرخص شد و در گفت‌وگویی اطمینان داد که عمل جراحی موفقیت‌آمیز بوده و جای نگرانی نیست.
درگذشت شایعه‌شده سید علی خامنه‌ای
در سال ۱۳۹۹، یک کاربر توییتر مدعی شد حال رهبر جمهوری اسلامی وخیم شده و دیدار او با رئیس‌جمهور وقت، حسن روحانی لغو شده است.
دفتر رهبری این خبر را رسماً تکذیب کرد. همچنین در شهریور ۱۴۰۱ شایعاتی مبنی بر بستری بودن او پس از جراحی جدید منتشر شد.
در واکنش، تصاویری از حضور او در یک مراسم مذهبی پخش شد، اما برخی منابع خارجی از جمله نیویورک تایمز، همچنان بر بیماری او تأکید داشتند و نشانه‌هایی مانند ناتوانی در نشستن طولانی‌مدت را به عنوان شواهد ذکر کردند.
دست راست سید علی خامنه‌ای
در ۶ تیر ۱۳۶۰، آیت‌الله خامنه‌ای هنگام سخنرانی در مسجد ابوذر تهران، مورد سوءقصد مسلحانه قرار گرفت.
در این حمله، از ناحیه سینه، کتف و دست راست آسیب شدید دید و دست راست او دچار فلج دائمی شد.
این رویداد نقش مهمی در شناخته‌شدن او در سطح ملی ایفا کرد و از آن زمان، محدودیت حرکتی در دست راست او مشهود است.
خامنه‌ای قبل از انقلاب
در دهه ۱۳۴۰، آیت‌الله خامنه‌ای به‌صورت مستمر تحت نظارت و تعقیب ساواک بود.
در خرداد ۱۳۴۲ در بیرجند، پس از سخنرانی درباره مدرسه فیضیه و رژیم شاهنشاهی بازداشت و به مشهد منتقل شد.
در دی همان سال نیز در سفر به زاهدان مجدداً بازداشت شد.
او در این دوران، به همراه جمعی از طلاب، کلاس‌های مخفی آموزشی و جلسات تفسیر قرآن و مباحث ایدئولوژیک برگزار می‌کرد و به تدریس و ترجمه نیز مشغول بود.
بازداشت سید علی خامنه‌ای
در سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۳، چندین بار بازداشت شد و در زندان‌هایی مانند کمیته مشترک ضدخرابکاری تهران زندانی گردید.
ساواک همچنین منزل او را تفتیش و کتب و دست‌نوشته‌هایش را ضبط کرد.
با وجود این فشارها، فعالیت‌های سیاسی و تبلیغی‌اش را پس از آزادی ادامه داد.
تبعید سید علی خامنه‌ای
در اواخر سال ۱۳۵۶، خامنه‌ای به مدت سه سال به ایرانشهر تبعید شد.
او بعدها به جیرفت و سپس کهنوج منتقل شد و با برگزاری سخنرانی‌ها و ارتباط با مبارزان محلی، نقش موثری در ترویج اندیشه‌های انقلابی ایفا کرد.
پیروزی انقلاب و سید علی خامنه‌ای
در دی ۱۳۵۷، با تشکیل شورای انقلاب توسط امام خمینی، خامنه‌ای به تهران آمد و در کمیته تبلیغات و شورای انقلاب نقش کلیدی داشت.
در کنار دیگر مبارزان، در تظاهرات، تحصن‌ها و صدور بیانیه‌های اعتراضی حضور فعالی داشت.
با بازگشت امام خمینی در ۱۲ بهمن و اعلام بی‌طرفی ارتش در ۱۵ بهمن، انقلاب سرعت گرفت و سرانجام در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.
آیت‌الله خامنه‌ای پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای یکی از چهره‌های محوری در استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران شد. او به‌سرعت در جایگاه‌های کلیدی از جمله عضویت در شورای انقلاب، امامت جمعه تهران، نمایندگی مجلس و بعدها ریاست‌جمهوری قرار گرفت و نقش مهمی در تعیین مسیر تحولات سیاسی کشور ایفا کرد.
خامنه‌ای عضویت در شورای انقلاب
شورای انقلاب به دستور امام خمینی در آبان ۱۳۵۷ و پیش از سقوط رژیم پهلوی تشکیل شد. آیت‌الله خامنه‌ای با پیشنهاد شهید مطهری، در دی‌ماه همان سال به جمع اعضای شورا پیوست و در تصمیم‌گیری‌های اساسی مانند تعامل با جریان‌های داخلی و مذاکره با گروه‌های انقلابی نقش داشت.
او تا زمان پایان کار این شورا در سال ۱۳۵۹، به‌طور فعال در آن باقی ماند. علاوه بر آن، در تیرماه ۱۳۵۸ به‌عنوان معاون امور انقلاب در وزارت دفاع منصوب شد و به عضویت کمیسیون امنیتی وزرا و مسئولیت مرکز اسناد و سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد.
تاریخچه انتخاباتی خامنه‌ای
در اسفند ۱۳۵۸، خامنه‌ای از سرپرستی سپاه کناره‌گیری کرد تا وارد رقابت‌های اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی شود. وی با حمایت ائتلافی از نیروهای انقلابی، در حوزه تهران انتخاب شد.
در مجلس، ریاست کمیسیون دفاعی را بر عهده داشت و در دوران جنگ ایران و عراق، به‌علت حضور میدانی در جبهه‌ها، کمتر در جلسات مجلس شرکت می‌کرد. پس از ترور تیر ۱۳۶۰، حضورش محدودتر شد و با انتخاب به ریاست‌جمهوری در مهرماه همان سال، از مجلس خارج شد.
ریاست جمهوری خامنه‌ای
در سال ۱۳۶۰، پس از عزل بنی‌صدر، آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران برگزیده شد و این مسئولیت را در دو دوره پیاپی تا سال ۱۳۶۸ بر عهده داشت.
ریاست‌جمهوری او در دوران بحرانی جنگ و تحریم‌ها بود و با امام خمینی همکاری نزدیکی داشت. در این دوره، پایه‌های ساختاری قوه مجریه تقویت و زمینه‌های بازسازی کشور پس از جنگ فراهم شد.
خامنه‌ای امام جمعه تهران
آیت‌الله خامنه‌ای از ۲۴ دی ۱۳۵۸ به امامت جمعه تهران منصوب شد. او طی بیش از چهار دهه، بیش از ۲۴۰ نماز جمعه برگزار کرده است.
دوره اول امامت (۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰) با ترور نافرجام پایان یافت. در دوره دوم (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸)، علیرغم تهدیدات امنیتی مانند بمب‌گذاری اسفند ۱۳۶۳، نماز جمعه را ادامه داد.
در دوره سوم، که از زمان رهبری آغاز شده، تا سال‌های اخیر تنها در مواقع حساس نماز جمعه برگزار کرده است؛ از جمله نماز جمعه مهم در دی ۱۳۹۸، پس از ترور قاسم سلیمانی.
ترور نافرجام سید علی خامنه‌ای
در ۶ تیر ۱۳۶۰، هنگام سخنرانی در مسجد ابوذر تهران، انفجاری مهیب رخ داد. بمب در ضبط صوت جاسازی شده بود و موجب مجروحیت جدی او، به‌ویژه در ناحیه دست راست، شد.
سازمان مجاهدین خلق مسئول این اقدام شناخته شد. خامنه‌ای پس از چند ماه درمان، فعالیت سیاسی خود را ادامه داد و این حادثه بر محبوبیت او در میان نیروهای انقلابی افزود.
ترور آیت‌الله خامنه‌ای
در پی تشدید بحران‌های سیاسی پس از عزل بنی‌صدر، خامنه‌ای مجدداً هدف ترور قرار گرفت. انفجار در مسجد ابوذر، بخشی از سلسله حملات تروریستی آن دوران بود که به‌دنبال آن، انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی نیز رخ داد.
در این ترور، بمب بسیار نزدیک به قلب او قرار داشت و پس از انفجار، خامنه‌ای به‌سرعت به بیمارستان منتقل شد. در این حادثه، آسیب دائمی به دست راست او وارد شد.
گروه‌های مختلفی از جمله سازمان مجاهدین خلق و گروه فرقان، به‌عنوان عوامل احتمالی معرفی شدند.
رهبری جمهوری اسلامی ایران
با درگذشت امام خمینی در خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان رهبری آیت‌الله خامنه‌ای را به رهبری جمهوری اسلامی ایران برگزید. این انتخاب در شرایط حساس جنگ و نبود جانشین رسمی، نقطه عطفی در تاریخ جمهوری اسلامی بود.
در دوران رهبری او، ساختار نظام از نظر نظامی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بازطراحی شد. سیاست‌هایی چون مقاومت در برابر غرب، گسترش نفوذ منطقه‌ای و توسعه برنامه هسته‌ای ایران در این دوره پایه‌گذاری یا تثبیت شد.
دوران ریاست‌جمهوری خامنه‌ای
در دوران ریاست‌جمهوری، به‌علت نوپایی این نهاد، خامنه‌ای تلاش کرد با تشکیل دفتر مشورتی و ساختارسازی، عملکرد ریاست‌جمهوری را تقویت کند.
در سال ۱۳۶۵، قانون اختیارات رئیس‌جمهور تصویب شد. در این دوران، او با نخست‌وزیر وقت، میرحسین موسوی، اختلافاتی به‌ویژه در حوزه اقتصادی و ترکیب کابینه داشت.
او رئیس شورای عالی پشتیبانی جنگ بود و نقش فعالی در هماهنگی عملیات و تأمین منابع جنگ داشت. در عرصه سیاست خارجی، به کشورهای مختلف سفر کرد و در سازمان ملل نیز سخنرانی کرد.
نقش خامنه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی
در ۸ شهریور ۱۳۶۲، امام خمینی طی حکمی، به خامنه‌ای مأموریت داد تا ساختار ستاد انقلاب فرهنگی را اصلاح کند. با اضافه شدن مسئولان اجرایی و نمایندگان دانشجویی، این ستاد بازسازی شد.
در آذر ۱۳۶۳، با توسعه نقش فرهنگی نظام، این ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر یافت و خامنه‌ای به‌عنوان رئیس‌جمهور، ریاست آن را بر عهده گرفت.
پس از آن نیز، در دوران رهبری، خامنه‌ای به‌صورت مستقیم در تعیین اعضای شورا و جهت‌گیری‌های آن دخالت داشته و بر اهمیت فعالیت‌های فرهنگی و علمی کشور تأکید کرده است.
خامنه‌ای و مجمع تشخیص مصلحت
در سال ۱۳۶۶، با افزایش تنش بین مجلس و شورای نگهبان، امام خمینی فرمان تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام را صادر کرد.
خامنه‌ای به‌عنوان نخستین رئیس این مجمع منصوب شد. او تا پایان ریاست‌جمهوری‌اش، در این جایگاه به هماهنگی بین نهادهای قانون‌گذاری و نظارتی پرداخت. این نهاد، بعدها نقشی حیاتی در حل تعارض‌های ساختاری نظام ایفا کرد.
رهبری سید علی خامنه‌ای
در روز ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان رهبری در جلسه‌ای ویژه، پس از تأیید استعفای منتظری، موضوع جانشینی رهبر را بررسی کرد. با اختلاف نظرهایی درباره رهبری فردی یا شورایی، در نهایت نام خامنه‌ای با حمایت هاشمی رفسنجانی مطرح شد.
با ۶۰ رأی از ۷۴ عضو، او به‌عنوان رهبر موقت انتخاب شد. پس از اصلاح قانون اساسی در مرداد همان سال و حذف شرط مرجعیت، رهبری خامنه‌ای به‌طور دائم تثبیت شد.
برگزیدن رهبر جمهوری اسلامی ایران
روند انتخاب خامنه‌ای به رهبری، نقطه‌ای کلیدی در تاریخ نظام بود. با توجه به شرایط حساس داخلی و خارجی، خبرگان با فوریت وارد عمل شدند. نام خامنه‌ای، علیرغم مخالفت اولیه خودش، با اکثریت به تصویب رسید.
سپس، با اصلاح قانون اساسی در مرداد ۱۳۶۸ و برگزاری همه‌پرسی، زمینه قانونی برای تثبیت رهبری او فراهم شد. این روند نشانگر تأثیرگذاری نیروهای انقلابی و همگرایی سیاسی در آن مقطع حساس بود.
ویژگی‌های دوران رهبری سید علی خامنه‌ای
-
تقویت نهادهای نظامی به‌ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
-
گسترش حوزه نفوذ ایران در منطقه (محور مقاومت)
-
تأکید بر استقلال سیاسی و اقتصادی و مقابله با نفوذ غرب
-
مقابله با تحریم‌های گسترده ایالات متحده و اروپا
-
حمایت از فناوری هسته‌ای به‌عنوان حق مسلم ایران
-
هدایت فضای فرهنگی با تأکید بر مفاهیم انقلاب فرهنگی، عدالت و مقاومت فرهنگی
خدمات نظامی و پیشینه فقهی سید علی خامنه‌ای
| موضوع | جزئیات | موضوع | جزئیات |
| وفاداری نظامی | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران | زمینه فقهی | اصول فقه، تفسیر قرآن |
| خدمت/شاخه نظامی | سپاه پاسداران، ستاد جنگ‌های نامنظم، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا | تحصیلات حوزوی | درس سطح، درس خارج |
| سال‌های خدمت نظامی | ۱۳۵۸؛ ۱۳۶۰–۱۳۵۹؛ ۱۳۶۲–۱۳۶۰ | محل تحصیل | حوزه علمیه قم، نجف، خراسان |
| فرماندهی/عملیات‌ها | فرمانده سپاه پاسداران، قرارگاه خاتم‌الانبیا؛ شورش کردها، جنگ ایران و عراق | مرتبه حوزوی | آیت‌الله العظمی |
ترجمه‌های سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای افزون بر فعالیت‌های سیاسی و مذهبی، به عنوان نویسنده و مترجم نیز شناخته می‌شود. او ترجمه‌هایی از متون دینی و فکری عربی به فارسی انجام داده و همواره نقش فرهنگ را در هدایت جامعه و سیاست کلان مهم دانسته است.
آثار و تالیفات سید علی خامنه‌ای
خامنه‌ای آثار متعددی در زمینه اندیشه اسلامی، اخلاق، و تفسیر قرآن تألیف کرده است. از مهم‌ترین این آثار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن
-
پرتویی از نهج‌البلاغه
-
در محضر قرآن
همچنین برخی از ترجمه‌های او از زبان عربی به فارسی عبارت‌اند از:
-
المستقبل لهذا الدین اثر سید قطب
-
صلح امام حسن (ع) نوشته شیخ راضی آل‌یاسین
تدریس سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای از دوران جوانی در مشهد به تدریس دروس حوزوی مشغول بود. او دروس سطح عالی مانند رسائل، مکاسب و کفایه را تدریس می‌کرد. پس از انقلاب نیز تدریس را در کنار مسئولیت‌های سیاسی ادامه داد.
از سال ۱۳۶۹، درس خارج فقه را آغاز کرد و تاکنون مباحثی چون جهاد، قصاص و مکاسب محرمه را تدریس می‌کند. این جلسات که با حضور صدها طلبه برگزار می‌شود، از جلسات تأثیرگذار حوزوی محسوب می‌گردد.
ادبیات سید علی خامنه‌ای
خامنه‌ای علاقه‌ای دیرینه به ادبیات فارسی دارد. او در دوران نوجوانی با اشعار کلاسیک آشنا شد و به مطالعه آثار نویسندگان ایرانی و خارجی پرداخت. او بارها بر اهمیت پاسداری از زبان فارسی تأکید کرده و آن را حامل فرهنگ، دین و تمدن ایران دانسته است.
در سال ۱۳۹۸، نسبت به ورود گسترده واژگان بیگانه به زبان فارسی هشدار داد و از رسانه‌ها به‌ویژه صداوسیما خواست در این زمینه مسئولانه عمل کنند.
شعر آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای از دوران جوانی به سرودن شعر علاقه‌مند بود و با تخلص «امین» شعر می‌سرود. او عضو انجمن‌های ادبی در مشهد مانند فردوسی و فرخ بود و دفتر شعری به نام «سفینه غزل» داشت.
این دفتر در دوران ساواک مصادره شد و هرگز به او بازگردانده نشد. اشعار او در قالب غزل و با مضامین مذهبی، اخلاقی و اجتماعی سروده شده‌اند.
دیدار شاعران با رهبر
دیدار شاعران با رهبر انقلاب، سنتی سالانه است که در ماه رمضان برگزار می‌شود. این دیدارها نخست در دوران ریاست‌جمهوری او آغاز شد و پس از رهبری نیز تداوم یافت.
در این محفل‌ها، شاعران ایرانی و شاعران مهمان از کشورهای مختلف چون افغانستان، تاجیکستان، عراق، ترکیه، هند و آذربایجان اشعار خود را قرائت می‌کنند. برخی منتقدان این جلسات را یک‌طرفه می‌دانند، اما حامیان آن معتقدند این دیدارها به ارتقاء شعر انقلاب کمک کرده است.
مرجعیت سید علی خامنه‌ای
در پی درگذشت آیت‌الله محمدعلی اراکی در آذر ۱۳۷۳، بحث مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای جدی شد. برخی علما و نهادهای رسمی او را مرجع دانستند، اما چهره‌هایی مانند آیت‌الله منتظری و سید محمدحسین فضل‌الله نظر متفاوتی داشتند.
خامنه‌ای نخستین رساله فقهی خود را در سال ۱۳۷۱ منتشر کرد. بر اساس تغییر قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ و نامه امام خمینی، شرط مرجع بودن برای رهبری الزام‌آور نیست و مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان کفایت می‌کند.
سید علی خامنه‌ای رهبر ایران
در گزارش شاخص دموکراسی اکونومیست، نظام جمهوری اسلامی به عنوان رژیم اقتدارگرا طبقه‌بندی شده است. آیت‌الله خامنه‌ای در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ در میان ۲۰ چهره قدرتمند جهان قرار گرفت.
در عین حال، برخی منتقدان معتقدند که او خود را عقل کل نظام می‌داند و به انتقادها یا بازنگری در تصمیماتش توجه کافی ندارد. او با ابزارهای قدرت، سیاست داخلی و خارجی کشور را کنترل می‌کند.
جایگاه خامنه‌ای در جهان
آگاهان سیاسی مانند کریم سجادپور، خامنه‌ای را یکی از قدرتمندترین رهبران خاورمیانه معرفی کرده‌اند. به گفته آنان، قدرت واقعی او از طریق نهادهای امنیتی و ایدئولوژیک وفادار به او اعمال می‌شود.
در عین حال، نهادهایی مانند «گزارشگران بدون مرز» و سازمان‌های حقوق بشری، خامنه‌ای را از دشمنان آزادی رسانه معرفی کرده‌اند. در سال ۲۰۰۰ او در میان ۱۰ دشمن اصلی آزادی بیان قرار گرفت و در سال ۲۰۲۴، حساب‌های او توسط شرکت متا به دلیل ترویج خشونت مسدود شد.
دیدگاه‌های اقتصادی خامنه‌ای
خامنه‌ای الگوی اقتصاد اسلامی را مبتنی بر دو اصل می‌داند:
افزایش ثروت ملی
توزیع عادلانه ثروت و رفع محرومیت
در سال ۱۳۸۹، سیاست اقتصاد مقاومتی را مطرح کرد که هدف آن مقابله با تحریم‌ها، افزایش تاب‌آوری اقتصادی، و استقلال از اقتصاد غربی بود. او همچنین بر جهش تولید و رونق صادرات غیرنفتی تأکید دارد.
دیدگاه‌های نظامی خامنه‌ای
خامنه‌ای معتقد است که ایران باید برای جلوگیری از تهاجم دشمن، توان دفاعی و موشکی خود را حفظ و تقویت کند. پس از ترور قاسم سلیمانی، او وعده «انتقام سخت» داد و خواستار پایان حضور آمریکا در منطقه شد.
در زمینه تسلیحات هسته‌ای، او فتوایی صادر کرده که ساخت و استفاده از آن‌ها را حرام می‌داند. با این حال، نهادهای بین‌المللی نسبت به برنامه‌های پنهان ایران ابراز نگرانی کرده‌اند و آمریکا گفته است که تصمیمات خود را صرفاً بر اساس این فتوا نمی‌گیرد.
سیاست داخلی سید علی خامنه‌ای
دوران رهبری خامنه‌ای با تغییر قانون اساسی و آغاز دوره جدید ریاست‌جمهوری همراه شد. روابط او با رؤسای جمهور مختلف متفاوت بوده است:
-
با هاشمی رفسنجانی رابطه‌ای نزدیک داشت
-
با خاتمی روابطی سردتر
-
با احمدی‌نژاد روابط در ابتدا خوب و سپس دچار تنش شد
-
با روحانی، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، فاصله گرفت
او همچنین با تاکید بر خودکفایی علمی، از تولید واکسن داخلی کرونا حمایت کرد و واردات واکسن‌های غربی را ممنوع اعلام نمود.
سیاست خارجی سید علی خامنه‌ای
در سیاست خارجی، خامنه‌ای بر اصل مبارزه با استکبار جهانی و حمایت از مسلمانان مظلوم تأکید دارد. او از سیاست منطقه‌ای ایران با عنوان محور مقاومت حمایت می‌کند.
خامنه‌ای به شدت با نفوذ آمریکا و اسرائیل در منطقه مخالف است و حمایت از فلسطین، لبنان، سوریه، یمن و عراق را در اولویت قرار داده است. او همچنین آزار مسلمانان روهینگیا را محکوم کرده و از حمایت از ملت‌های مقاوم سخن گفته است.
فیسبوک سید علی خامنه‌ای
آدرس پیج سید علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی فیسبوک: Khamenei.ru@
توییتر سید علی خامنه‌ای
آدرس پیج سید علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی توییتر: Khamenei_fa@
فعالیت‌های سیاسی خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای از دهه ۱۳۳۰ شمسی وارد فعالیت‌های سیاسی شد.
او یکی از نخستین روحانیون حامی امام خمینی (ره) بود و به دلیل سخنرانی‌های سیاسی و ضد شاه، چندین بار بازداشت، زندانی و تبعید شد.
سخنرانی‌های روشنگرانه او در مشهد، تهران و تبریز نقش مهمی در بیداری سیاسی مردم ایفا کرد.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
تمرین روبرتو پیاتزا اشتهای عجیب چلسی پایان دوناروما در پاریس
رهبر عزیزمون، همیشه الهامبخش و پشتیبان مردم! 🙌🇮🇷